Verschillen tussen tarwe, spelt en emmer

29 jun 2023

Tarwe is al meer dan 10.000 jaar één van de meest geteelde gewassen in Europa en brood maakt al eeuwenlang een belangrijk deel uit van onze voeding. Maar foodbloggers en dieetgoeroes uiten regelmatig hun bezorgdheid over mogelijke negatieve effecten van tarwe en brood op de gezondheid. Zo zou de voedingswaarde van tarwe verminderd zijn door intensief en langdurig veredelen en verbouwen. En zijn “oude” rassen zoals emmer en spelt juist hip, omdat ze gezonder zouden zijn.  Hoe zit dat? Onderzoekers zochten het uit. 

Linda van Zonsbeek

Kennisspecialist Voeding en Gezondheid

l.van.zonsbeek@nbc.nl
0317 47 12 12
Tarwebloem - vroeger en nu
Verschil in voedingswaarde

Britse onderzoekers vergeleken 39 tarwevariëteiten met elkaar die in het Verenigd Koninkrijk zijn geteeld in de periode 1790-2012. Door de jaren heen is de teelt geïntensiveerd, wat invloed zou kunnen hebben op de opbrengst en voedingswaarde. De Britse onderzoekers hebben de tarwevariëteiten drie jaar laten groeien op gerandomiseerde testvelden, waarna ze geoogst en gemaald werden. De tarwebloem is vervolgens geanalyseerd op het gehalte voedingsvezel (arabinoxylaan en bèta-glucaan), suikers, aminozuren, organische zuren, choline en betaïne.

Voedingswaarde veranderde, maar tarwe blijft gezond

De hoeveelheid aanwezige voedingsstoffen varieerde tussen de jaren, wat volgens de onderzoekers betekent dat de omgeving veel invloed heeft op de teelt. Wel werden trends waargenomen. Zo nam de concentratie van de vezel arabinoxylaan en oplosbare suikers (sucrose, maltose en fructose) toe, en nam de concentratie zink en ijzer af. Echter, dit neemt niet weg dat broodtarwe een interessante bron blijft voor deze mineralen omdat het gehalte van deze mineralen gemiddeld veel hoger ligt dan in andere levensmiddelen. Bovendien is de toename van vezel positief; een hogere vezelconsumptie verlaagd immers het risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten, diabetes en (darm)kanker. Ook de concentratie asparagine nam af. Dit aminozuur is de voorloper van acrylamide: minder asparagine betekent minder acrylamide in het eindproduct. Ook het betaïnegehalte nam toe, wat positief is voor de cardiovasculaire gezondheid.

Hoewel de Britse onderzoekers verschillen hebben waargenomen in de voedingswaarde van de tarwevariëteiten, toont de studie geen bewijs aan dat intensieve teelt van de afgelopen 200 jaar negatief is voor de gezonde componenten van tarwebloem. De resultaten komen overigens overeen met een eerdere studie waarin tarwesoorten uit de periode 1842-2002 zijn geanalyseerd.

Wilt u meer weten over graansoorten, lees dan dit artikel op onze website.

Meer details over de studie: Lovegrove, A., Pellny, T. K., Hassall, K. L., Plummer, A., Wood, A., Bellisai, A., ... & Shewry, P. R. (2020). Historical changes in the contents and compositions of fibre components and polar metabolites in white wheat flour. Scientific Reports, 10(1), 5920.

De verschillen tussen tarwe, spelt en emmer

In het onderzoek zijn vijf cultivars van tarwe en spelt en drie van emmer vergeleken. De volkoren varianten zijn geanalyseerd op diverse nutriënten. En wat blijkt? De varianten van emmer en spelt hebben een hoger gehalte aan eiwit, ijzer, zink, magnesium, choline en glycine-betaïne, maar ook aan asparagine (de voorloper van acrylamide) en raffinose (onderdeel van FODMAP). Daarentegen hadden de varianten van broodtarwe een hoger gehalte aan arabinoxylaan en β-glucaan (beide vezels) dan emmer en een hoger arabinoxylaan gehalte dan spelt.

Het gaat om kleine verschillen in de voedingswaarde. Wat het onwaarschijnlijk maakt dat dit leidt tot een verschil in gezondheidseffecten. Wat overigens ook afhangt van de geconsumeerde hoeveelheid en de samenstelling van het algehele voedingspatroon. En daar blijft de boodschap; eet gezond en gevarieerd, met voldoende volkoren.

Meer details over de studie:
Lovegrove, A., Dunn, J., Pellny, T. K., Hood, J., Burridge, A. J., America, A. H., ... & Shewry, P. R. (2023). Comparative Compositions of Grain of Bread Wheat, Emmer and Spelt Grown with Different Levels of Nitrogen Fertilisation. Foods, 12(4), 843.

https://www.mdpi.com/2304-8158/12/4/843

 

 

 

Linda van Zonsbeek

Kennisspecialist Voeding en Gezondheid

l.van.zonsbeek@nbc.nl
0317 47 12 12