Praktijktips claims in de bakkerijbranche

12 dec 2023

Als ambachtelijke of industriële bakker mag u vanwege deze claimsverordening niet zomaar iets beweren over de voedingswaarde of gezondheidsaspecten van uw brood- en banketproducten. Wat u hierover zou willen zeggen op schapkaarten, etiketten, verpakkingsmaterialen, posters of menukaarten moet aan de vastgestelde voorwaarden voldoen. Ook met claims in advertenties, folders of op websites moet u uitermate voorzichtig zijn.

De claimsverordening geldt voor producten met vrijwillige voedings- en/of gezondheidsclaims die bestemd zijn om als zodanig aan de eindverbruiker binnen de Europese Unie te worden geleverd. Bij de verkoop van brood en banket binnen uw winkel, bij levering aan restaurants, ziekenhuizen, schoolkantines, cateringorganisaties of soortgelijke instellingen, heeft u dus altijd met de regels te maken.

Wanneer u niets beweert over de voedingswaarde of gezondheidseffecten van uw producten, heeft u uiteraard ook niets met de regels uit de claimsverordening te maken. Wie wel met voedings- of gezondheidsclaims wil werken, moet aan de voorwaarden voldoen. Denk dus aan:

de goedgekeurde bewoording van de claim, zoals ook terug te vinden in het Engelstalig register en Nederlandstalige database van de Keuringsraad;
de voorwaarden voor de aanwezige hoeveelheid van de stof waarvoor de claim wordt gemaakt;
eventuele communicatie over de portiegrootte en de te consumeren hoeveelheid om voldoende van de stof binnen te krijgen;
de vorm waarin een stof eventueel wordt toegevoegd;
kennis over en declaratie van de voedingswaarde; en
verwijzing naar het belang van een gezonde, gevarieerde en evenwichtige voeding.

De NVWA controleert of claims terecht worden gebruikt en voldoen aan de voorwaarden.

U vindt hieronder een handig stappenplan, informatie over het bepalen van de voedingswaarde van uw product en voorbeelden van claims (in de werkwijzer).

Dit artikel is onderdeel van het dossier "Alles over Voedings- en Gezondheidsclaims".

Documentatie

Verordening 2012-432

Stappenplan voedingswaardeberekening

Rekenmodel voedingswaardeberekening

Gemiddelde portiegroottes - brood

Gemiddelde portiegroottes - bakkerswaren en banket

Werkwijzer voedingsclaims en voorwaarden voor gebruik

Weet wat de voedingswaarde van het product is. Op welke manieren u de voedingswaarde van uw product kunt bepalen, leest u hier.
Bepaal de relevante nutriënten/voedingsstoffen. Op welke voedingsstof wilt u zich richten? Welke doelgroep wilt u aanspreken?
Bepaal welke claims hiervoor zijn toegestaan (formulering). Bekijk de Nederlandstalige database van de Keuringsraad of het Engelstalig register.
Ga na aan welke voorwaarden moet worden voldaan voor claimgebruik.
Zorg dat u de juiste bewoording gebruikt en aan algemene eisen voldoet.
Voldoet u niet aan de voorwaarde(n), pas dan de receptuur/verpakking aan.

Hieronder een aantal voorbeelden van claims die mogelijk relevant zijn voor brood (niet onuitputtelijke lijst). Zie de database van de Keuringsraad voor meer mogelijkheden.

Jodium

– Voedingsclaim “bron van jodium”
Deze voedingsclaim is toegestaan wanneer het product ten minste 15% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) van het betreffende vitamine of mineraal per 100 gram product bevat. Dat komt neer op 22,5 microgram jodium per 100 gram product.

- Generieke gezondheidsclaim “Jodium draagt bij tot een normale productie van schildklierhormonen en tot een normale werking van de schildklier”
De claim mag alleen worden gebruikt voor levensmiddelen die ten minste een bron van jodium zijn zoals hierboven benoemd.
alternatieve bewoording: “jodium ondersteunt een normale schildklierwerking”

– Kinderclaim: “Jodium draagt bij tot de normale groei van kinderen”
De claim mag alleen worden gebruikt voor levensmiddelen die ten minste een bron van jodium zijn zoals hierboven benoemd.
Alternatieve bewoording: “Jodium is belangrijk voor de normale groei van kinderen.”.

Bèta-glucanen uit haver en gerst

Bèta-glucanen zijn vezels die onder andere aanwezig zijn in de zemel van haver of gerst.
- Generieke gezondheidsclaim claim: ‘Bèta-glucanen dragen bij aan de instandhouding van normale cholesterolgehalten in het bloed ’
De claim mag alleen worden gebruikt voor levensmiddelen die ten minste 1 g bètaglucanen uit haver, haverzemelen, gerst, gerstzemelen of uit mengsels van deze bronnen per aangegeven portie bevatten. Om de claim te mogen dragen moet aan de consument bovendien informatie worden verstrekt dat het gunstige effect wordt verkregen door een dagelijkse inname van 3 g bètaglucanen uit haver, haverzemelen, gerst, gerstzemelen of uit mengsels van deze bètaglucanen.

- Ziekterisicobeperking claim: ‘Het is aangetoond dat bèta- glucaan van haver het bloedcholesterol kan verlagen/verminderen. Een hoog cholesterolgehalte is een risicofactor bij de ontwikkeling van coronaire hartziekten.’ Er moet informatie aan de consument worden verstrekt dat het gunstige effect wordt verkregen bij een dagelijkse inname van 3 g bèta-glucaan van haver. De claim kan worden gebruikt voor levensmiddelen die ten minste 1g bèta-glucaan van haver per aangegeven portie verstrekken.

Fosfor

- Voedingsclaim “bron van fosfor” Deze voedingsclaim is toegestaan wanneer het product ten minste 15% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) van het betreffende vitamine of mineraal per 100 gram product bevat. Dat komt neer op 105 mg fosfor per 100 gram product.

– Generieke gezondheidsclaim: “Fosfor draagt bij tot een normaal energieleverend metabolisme”De claim mag alleen worden gebruikt voor levensmiddelen die ten minste een bron van jodium zijn zoals hierboven benoemd.
Alternatieve bewoording: “fosfor is belangrijk voor het energiemetabolisme”.

- Kinderclaim: “Fosfor is nodig voor een normale groei en ontwikkeling van het beendergestel van kinderen”. De claim mag alleen worden gebruikt voor levensmiddelen die ten minste een bron van jodium zijn zoals hierboven benoemd.
Alternatieve bewoording: “Fosfor, goed voor het skelet van kinderen”

Vezel

- Voedingsclaim: “bron van vezels”
Deze voedingsclaim is toegestaan wanneer het product minimaal 3 gram vezel per 100 gram product of 1,5 g/100 kcal bevat.

- Voedingsclaim: “Vezelrijk”
Deze voedingsclaim is toegestaan wanneer het product minimaal 6 gram vezel per 100 gram product of 3 g/100 kcal bevat. De Europese Commissie heeft enkele gezondheidsclaims voor specifieke vezels goedgekeurd. Het gaat om de volgende claims.

- Generieke gezondheidsclaim: “Tarwezemelenvezels dragen bij aan een snellere darmpassage”
De claim mag alleen worden gebruikt voor levensmiddelen die minimaal 6 gram tarwezemelenvezels per 100 gram product of minimaal 3 gram tarwezemelenvezels per 100 kcal bevatten. Verder moet informatie aan de consument worden verstrekt dat het gunstige effect wordt verkregen bij een dagelijkse inname van ten minste 10 g tarwezemelenvezels.
Alternatieve bewoording: “Tarwezemelenvezels, voor een natuurlijke stoelgang”

Gezondheidsclaims die betrekking hebben op de aanduiding ‘volkoren’ of ‘voedingsvezels’ hebben geen positief oordeel van de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) en Europese Commissie ontvangen. Deze begrippen zijn naar de mening van de EFSA onvoldoende gekarakteriseerd. Met andere woorden: deze begrippen zijn te algemeen; er vallen te veel verschillende voedingsmiddelen en -ingrediënten onder één begrip (rogge, tarwe, haver, rijst, mais, etc.), waardoor geen specifiek gezondheidseffect toegekend kan worden.

Lees meer:

Als bakker communiceren over gezondheid volkorenbrood

Gezondheidsclaim volkoren: waar staan we nu?