Houdbaarheidstermijn

De houdbaarheidsdatum is belangrijk voor de bewaking van de veiligheid en de kwaliteit van levensmiddelen. De wet maakt bij het vermelden van een houdbaarheidsdatum onderscheid tussen de aanduiding:

  • ‘ten minste houdbaar tot (einde)’ – de datum van minimale houdbaarheid (THT)
  • ‘te gebruiken tot’ – de uiterste consumptiedatum (TGT)

Het blijkt vaak lastig de juiste aanduiding te gebruiken. Verkeerd gebruik kan echter leiden tot een boete van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) of tot klachten van uw afnemers.

Op voorverpakte bakkerijproducten staat vrijwel altijd een houdbaarheidsdatum. Alleen op bakkerijproducten die bestemd zijn om binnen 24 uur na bereiding te worden gegeten is dit niet verplicht. Als u de klant duidelijk wilt maken dat het om een dagvers product gaat, kunt u de verkoopdatum (of verpakkingsdatum) op de verpakking vermelden. Dit is niet verplicht, maar wel handig. Deze vermelding kan namelijk ook als productiecode dienst doen en zo voor de traceerbaarheid worden gebruikt.

Dit artikel hoort bij Dossier etikettering.

Pauline Houtsma

Kennisspecialist Hygiëne en wetgeving

p.houtsma@nbc.nl
0317 47 12 12

De datum wordt altijd vooraf gegaan door de woorden: ‘ten minste houdbaar tot’, ‘ten minste houdbaar tot einde’ of ‘te gebruiken tot’. De volgorde moet altijd zijn: dag, maand, jaar. De dag wordt aangegeven met een getal van twee cijfers, de maand in letters (voluit of de gebruikelijke afkorting) of cijfers. Het jaar geeft u aan als jaartal of met de laatste 2 cijfers daarvan.

Een volledige datumvermelding is niet altijd verplicht, maar afhankelijk van de bewaarduur. Bij een houdbaarheid van minder dan drie maanden, moeten sowieso de dag en de maand worden aangegeven. Het jaartal kan hier achterwege blijven. Is een product langer dan drie maanden houdbaar, dan kunt u volstaan met aanduiding van maand en jaar. Een dag aanduiding is in dat geval dus niet noodzakelijk. Bij een houdbaarheid van meer dan achttien maanden hoeft u alleen het jaar te vermelden, in combinatie met de woorden ‘ten minste houdbaar tot einde’.

Op de plaats van de datum mag ook naar een andere plaats op de verpakking verwezen worden, waar de houdbaarheidsdatum vermeld staat. De verwijzing moet specifiek genoeg zijn. Bijvoorbeeld "zie sluitclip" in plaats van "zie verpakking". 

Op zeer bederfelijke levensmiddelen moet een uiterste consumptiedatum staan. U mag de ”te gebruiken tot” datum niet afkorten tot TGT. Vermeld deze altijd voluit. Na deze datum is het product onveilig voor consumptie, tenzij het wordt ingevroren voordat deze datum verstreken is. Als de datum afhankelijk is van een bijzondere wijze van bewaren, bijvoorbeeld gekoeld of bevroren, vermeldt u dat erbij.

De bewaartemperatuur van (zeer) bederfelijke levensmiddelen is maximaal 7°C omdat bacteriën (bijvoorbeeld Listeria of Salmonella) zich in korte tijd kunnen vermenigvuldigen waardoor je ziek wordt. Wanneer de uiterste consumptiedatum is verstreken mogen levensmiddelen niet meer worden verkocht.

Schrijft u een bijzondere bewaartemperatuur voor, bijvoorbeeld tussen de 0°C en 6°C, dan is een aanvullende waarschuwing noodzakelijk op het etiket of de productbeschrijving. Ga er niet vanuit dat de koelkast van de consument zo laag staat afgesteld. Vermeld in die waarschuwing hoeveel dagen na aankoop het product nog bewaard kan worden (er van uitgaande dat het product vanaf dat moment bij 7ºC wordt bewaard). De reeds aangegeven uiterste consumptiedatum mag daarbij nooit overschreden worden. Neem bijvoorbeeld de volgende tekst op: “Consumeer dit product binnen x dagen na aankoop, echter nooit na de op de bovenzijde van de verpakking vermelde uiterste consumptiedatum”. Wanneer de voorgeschreven bewaartemperatuur op de verpakking 7ºC is, is zo’n aanvullende waarschuwing niet nodig. Termen als “beperkt houdbaar” zijn te vaag.

De aanduiding ‘ten minste houdbaar tot’ gebruikt u voor alle overige producten waarvoor vermelding van een houdbaarheidstermijn verplicht is. Het gaat dan meestal om producten die buiten de koelkast bewaard kunnen worden zonder dat snel bederf optreedt. U mag de aanduiding niet afkorten tot THT, vermeldt deze altijd voluit.

De aanduiding ‘ten minste houdbaar tot’ is geen uiterste consumptiedatum. U garandeert de kwaliteit van het betreffende product tot en met de vermelde datum. Daarna is het de verantwoordelijkheid van de consument of hij/zij het product nog wil consumeren. Door te kijken, te ruiken en/of te proeven kan de consument vaststellen of een product nog goed is, zonder risico om ziek te worden.

Ook in het kader van het tegengaan van voedselverspilling is het daarom belangrijk om de juiste keuze te maken in de vermelding van de houdbaarheidsdatum.

Pauline Houtsma

Kennisspecialist Hygiëne en wetgeving

p.houtsma@nbc.nl
0317 47 12 12