Biologische levensmiddelen

Een product mag alleen biologisch heten als het productieproces aan de daarvoor geldende wettelijke voorschriften voldoet. De aanduiding ‘biologisch’ is dus wettelijk beschermd. In de Europese Verordening (EG) Nr. 2018/848 staan de regels voor biologisch produceren en de voorwaarden voor etikettering van biologische landbouwproducten en levensmiddelen. Skal houdt in opdracht van het ministerie van Economische Zaken toezicht op de biologische keten door middel van inspectie, certificatie en - waar nodig - sancties zoals intrekking van het certificaat.

Dit artikel hoort bij Dossier etikettering.

Pauline Houtsma

Kennisspecialist Hygiëne en wetgeving

p.houtsma@nbc.nl
0317 47 12 12

In Nederland bent u verplicht om zich bij Skal te laten registreren wanneer u biologische producten produceert, bereidt, importeert, verhandelt onder eigen (handels)naam, doorverkoopt of opslaat. Hieraan zijn kosten verbonden. U ondergaat eerst een toelatingsonderzoek. Wanneer u voldoet aan de wettelijke voorschriften kan Skal uw bedrijf certificeren. Pas wanneer u in het bezit bent van het certificaat van Skal, mag u de desbetreffende gecertificeerde activiteit uitvoeren. Skal zal er na de certificatie op toezien dat u aan de regels blijft voldoen door uw bedrijf minimaal eenmaal per jaar te inspecteren.

Er gelden strikte eisen voor de verwerking van biologische producten. Ze hebben betrekking op de inkoop, ontvangst en gescheiden opslag van grondstoffen, maar ook op gescheiden bereiding van biologische producten en noodzakelijke procedures voor de bewaking daarvan. Er gelden bovendien aparte samenstellingseisen voor biologische producten. Een voorbeeld hiervan is dat biologische producten alleen biologisch mogen heten als meer dan 95% van de agrarische ingrediënten van biologische teelt afkomstig is. De receptuur moet u vooraf door Skal laten goedkeuren en elke verandering of uitbreiding van het assortiment moet u aan Skal doorgeven. Aan bovengenoemde eisen hangt een uitgebreide registratieverplichting.

Uitgebreide informatie over de eisen die gesteld worden aan inkoop, ontvangst en opslag van grondstoffen, het bereidingsproces, de samenstelling, de etikettering en de administratie is te vinden op de website van Skal.

Wanneer u niet bij Skal bent geregistreerd of uw producten zijn niet gecertificeerd, dan is het verboden de termen biologisch, ekologisch, eko-, bio-, organic of soortgelijke termen in relatie tot het product te gebruiken. Er is een aparte certificering voor producten die 1 of meer ingrediënten van biologische herkomst bevatten. Bijvoorbeeld: u wilt een brood verkopen waarvan u wilt melden dat het is “bereid met biologisch volkorenmeel”. Ook daarvoor moet u dus gecertificeerd worden (certificering op ingrediëntniveau).

Verordening 271/2010 vermeldt de regels voor het gebruik van het nieuwe EU-logo voor biologische levensmiddelen. Het  logo is verplicht voor voorverpakte, als ‘biologisch’ aangeduide levensmiddelen die in een van de EU-lidstaten zijn geproduceerd.

Wanneer het logo op een product voorkomt, betekent het dat aan de wettelijke voorwaarden voor het gebruik van de aanduiding ‘biologisch’ is voldaan. Naast dit logo mogen ook nog steeds regionale of nationale logo’s worden aangebracht (zoals het EKO-keurmerk). Voor niet-voorverpakte biologische producten of voor biologische producten die vanuit landen van buiten de Europese Unie worden  ingevoerd, is gebruik van het EU-logo vrijwillig. Wanneer het logo wordt gebruikt voor geïmporteerde producten moeten de productiewijze en de controle erop door de EU worden geaccepteerd als gelijkwaardig aan de Europese regels.

Het Europese logo voor biologische producten en eventueel het EKO-keurmerk mag u alleen na schriftelijke toestemming van Skal gebruiken. Waar nodig neemt Skal maatregelen om misbruik tegen te gaan.

Het logo kan worden gedownload via de (Engelstalige) website voor biologische landbouw. Hier vindt u ook uitleg over de verplichtingen. In hetzelfde gezichtsveld als het logo staan het codenummer van de controlerende instantie (in Nederland is dat Skal).  Direct daaronder staat de herkomst van de onbewerkte landbouwproducten die in de grondstoffen zijn verwerkt zoals graan, suiker, melk, eieren, vruchten en kruiden (aanduiding ‘EU landbouw’, ‘Niet-EU landbouw’ of ‘EU en niet-EU landbouw’ en/of eventueel de naam van een land als alle landbouwproducten in hetzelfde land geteeld zijn).

- Biologische landbouw is een milieuvriendelijke vorm van landbouwbeheer en levensmiddelenproductie, en daarmee beter voor de planeet. 
- De Europese Commissie zet in op meer biologisch landbouwareaal. Echter, het areaal kan alleen verder groeien als er ook markt is voor de producten. 
- Gelukkig zijn er steeds meer consumenten op zoek naar biologische producten. Biologische producten zijn in de beleving van de consument gezonder en duurzamer. "Geen chemische bestrijdingsmiddelen", "dierenwelzijn" en "geen toevoeging van kunstmatige kleur-, geur- en smaakstoffen" overtuigt consumenten om voor biologisch te kiezen. 
- Biologische producten zijn vaak iets duurder door een intensievere werkwijze. De consument is bereid de meerprijs te betalen, wanneer de meerwaarde van biologisch wordt begrepen. 
- Biologisch brood is overigens niet gezonder dan gewoon brood. Biologisch brood bevat soms zeezout in plaats van bakkerszout. Een reden daarvoor is dat klanten waarde hechten aan het natuurlijke karakter van zeezout. Echter, het product draagt dan niet noemenswaardig bij aan de jodiuminname. 

Pauline Houtsma

Kennisspecialist Hygiëne en wetgeving

p.houtsma@nbc.nl
0317 47 12 12